Bossche Encyclopedie | Hertog Philips van Saint-Pol

afb.

r. Hertog Philips van Saint-Pol

vervaardiger: Toon Grassens, 2003
materiaal:
locatie:
inventarisnummer:

Beelden

Piet van Dongen, 1946
Toon Grassens, 2003

'Vliesridders', parabelfiguren of hertogen?

De standbeelden rond het hoogkoor van de Sint Jan

De relatief onbekende Brabantse hertog regeerde slechts 4 jaar en overleed in 1430. In 1420 echter trad hij al op als regent, daar zijn broer, hertog Jan IV wegens verregaande incompetentie feitelijk was afgezet door de Staten van Brabant.⁴⁰ Het op aanwijzingen van Mosmans ontworpen beeld, gehakt door Piet van Dongen, is op de kerk geplaatst op 9 oktober 1946. Mosmans schrijft in zijn aantekeningen (ongedateerd):

'Philips I, broeder van Jan 4; geb. 27/12 1440; overl. 4 aug 1430; oud 26 jaar, waarschijnlijk aan acute leverziekte. Regeerde het hertogdom slechts drie jaar. Was een gestreng en deftig vorst, sterk van lichaam, hij minde de steekspalen (v Heurn). Beeld hem uit met een opgeheven zwaard in de rechter hand, terwijl de linkerhand rust op zijn terzijde staand schild. Dit schild gequarteleerd (?) met lelien en 2 verschillende leeuwen. Hij hebbe een costuum aan dat niet te veel afwijkt van dat van zijn broer, ofwel dat ontleend is aan de oudere nog overgebleven beelden der St Jan. Dit beeld mag echter alweer wat moderner zijn. Zie zijn pose op munten (bij v.d. Chijs). Neem zoo mogelijk eenige verjongde trekken over van een gravure bij Meyssens Les Effigies (?) te vinden. Hij draagt op de munten een vorstenkroon. Kan hier als Brabantsche hertog een hertogskroon dragen'.⁴¹

Lange tijd heerste er verwarring over de identiteit van dit beeld; in de loop der jaren werd het beeld als Philips de Goede geīdentificeerd.⁴² Door dit misverstand werd in 2002, toen het beeld vanwege de uiterst slechte conditie van de gebruikte tufsteen moest worden vervangen, bijna een nieuw

beeld van Philips de Goede gehakt. Beeldhouwer Toon Grassens maakte hiervoor al een model op ware grootte. Uit de lijst die door Frans van Dongen, opzichter, op 10 oktober 1946, dus een dag na het plaatsen van het laatste beeld, werd opgesteld, bleek echter onmiskenbaar dat hier de vrij onbekende hertog Philips was uitgebeeld.⁴³ Grassens ontwierp hierop een nieuw beeld, nu van de onbekende broer van Jan de vierde, dat uitgevoerd in Portlandstone, in 2003 werd geplaatst. Het beeld heeft inderdaadweer een opgeheven zwaard en steunt op het genoemde schild. Het nieuwe beeld van Philips I, dat de hertogskroon draagt, heeft gelaatstrekken die zijn ontleend aan de genoemde gravure van Meyssens.

Noten
40.	Kuijer 1997, 110-115.
41.	Aantekeningen Mosmans, SAH, ongedateerd.
42.	Peeters 1985, 252.
43.	GAH, aantekeningen Mosmans, luchtboogbeelden; lijst opgemaakt op 10 oktober 1946 door Fr. Van Dongen, opzichter.

Ronald Glaudemans, Sint-Janskathedraal : Bouwhistorisch onderzoek 1999-2008 (2010) 89-90

Stadbeelden op de luchtboogstoelen rondom het koor

r. Hertog Philips de Goede. 9 oktober 1946.

252

C. Peeters, De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch (1985) 252

Ronald Glaudemans, Sint-Janskathedraal : Bouwhistorisch onderzoek 1999-2008 (2010) 75, 76, 89-90

C. Peeters, De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch (1985) 252

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |